Niegdyś Lublin nazywany był Jerozolimą Królestwa Polskiego. W 700-letniej historii od nadania mu praw miejskich Żydzi odgrywali dużą rolę w rozwoju kultury, nauki czy medycyny. Wybudowano tu znane w całej XVI-wiecznej Europie szkoły talmudyczne i drukarnie hebrajskie, najnowocześniejszy w przedwojennej Polsce szpital żydowski przy ul. Lubartowskiej, czy największą i najbardziej prestiżową szkołę rabinacką na świecie Jeszywas Chachmej Lublin. Było tu wiele synagog, w tym największa Wielka Synagoga (zajrzyj TUTAJ), szkół, teatrów amatorskich, klubów kulturalnych, drukarni i organizacji. W mieście mieszkał nawet legendarny jednodniowy, żydowski król Polski Saul Wahl (zajrzyj TUTAJ). Podczas spisu ludności w 1921 roku 56% mieszkańców miasta było żydowskiego pochodzenia. Tuż przed wojną było to już 31% - mniej ale wciąż niemal co trzeci mieszkaniec.

Po niemieckiej okupacji II wojny światowej z całej tej żydowskiej świetności pozostały zgliszcza...

Jednym z pobliskich Lublinowi świadków tragicznego losu żydów był kirkut (cmentarz żydowski) w Głusku, który funkcjonował tam od XVIII wieku. Był miejscem masowych egzekucji, ostatecznie został całkowicie zdewastowany, a nagrobki posłużyły Niemcom jako krawężniki przy budowie dróg. Dziś w tym miejscu stoi pomnik upamiętniający największą przeprowadzoną tam egzekucję 28 osób żydowskiego pochodzenia, która odbyła się 19 kwietnia 1942 roku. Ufundowała go w 1995 roku Doba-Necha Zajfsztajn-Cukierman, córka zamordowanych wtedy Zajfsztajnów.

Jest to miejsce warte odwiedzenia podczas pieszych czy rowerowych wycieczek po okolicach Lublina. My dowiedzieliśmy się o nim więcej dzięki "Opencaching Polska" - zabawie polegającej na poszukiwaniu ukrytych skarbów. Jedna z lubelskich skrzyń oraz jej dziennik odwiedzin znajduje się właśnie w pobliżu pomnika.

Jeśli chcesz wiedzieć więcej:

> o Głusku i kirkucie: zajrzyj TUTAJ

> o historii żydów w lublinie: zajrzyj TUTAJ  
> o Geocaching Polska: zajrzyj TUTAJ

Wrześniowy późno-popołudniowy spacer nad Zalewem Zemborzyckim. Od ulicy Osmolnickiej, gdzie zaparkowaliśmy (parking bezpłatny, aczkolwiek informujący o leśnym monitoringu), przez las nad wodę, następnie kawałek linią brzegową i z powrotem lasem do samochodu.

Muszę przyznać, że tą część Zalewu i małą wysepkę dopiero odkryliśmy. Podczas dotychczasowych spacerów od strony tamy i Wrotkowa jeszcze nigdy nie zawędrowaliśmy tak daleko. Linia brzegowa piękna, dużo zieleni, na której można przycupnąć, a ścieżki stosunkowo szerokie i udeptane (ścieżka przy brzegu bardziej "leśna", ścieżka powrotna równoległa bardziej "rowerowa"). Jednak spacerowiczów, wędkarzy i rowerzystów nie spotkaliśmy zbyt wielu.

Jedynym elementem zakłócającym spokój lasu była pomarańczowa szarża crossowa. Można w ogóle jeździć po lasach nad Zalewem crossami bez tłumików i bez tablic rejestracyjnych...?

Przebyty dystans: 4.15 km

Czas spaceru: 54 minuty bez postojów spokojnym tempem, z postojami nad jeziorem ok. 1,5 h

Miejscowość Trzcianki znajduje się mniej więcej w połowie drogi między Puławami a Janowcem. W okolicy jest coraz bardziej znana chyba głównie za sprawą "Magicznych Ogrodów", czyli rodzinnego parku rozrywki dedykowanego głównie najmłodszym członkom rodziny. Ale również dzięki znajdującemu się tam polu paintballowemu (nie pomylcie z "Paintball Trzcianka" z Wielkopolski ;) ).

Droga na pole bitwy jest oznaczona, trzeba się jednak trochę pokręcić i wykazać umiejętnościami tropiciela - niektóre drogowskazy nie rzucają się na pierwszy rzut oka. Dobrze jest więc jechać z kimś kto zna trasę, względnie z GPSem. Na miejscu, poza polem bitwy przywita nas również duża altana, miejsce na ognisko i przepiękna polna sceneria. Dzięki temu również osoby niestrzelające, choć nie będą mogły obserwować walczących, to będą miały gdzie wygodnie się rozsiąść i spokojnie pooddychać świeżym powietrzem.

Pole bitwy jest urozmaicone - są zarówno drewniane konstrukcje i osłony, pagórki i okopy, stosy opon, mostek, wrak samochodu, jak i nieduży strumyczek, w którym można się nieopatrznie skąpać. Organizatorzy natomiast mają przygotowanych kilka scenariuszy tak by każde starcie było inne. Możemy bronić lub atakować bazę, szukać zaginionego szefa i nie dać go zabić, czy zabawić się w łowców zombie - graczy eliminują tylko strzały w głowę.

W kilku słowach - dobra zabawa na pół dnia zarówno dla starszych, jak i dla rodzin z młodszymi dziećmi.

Niestety organizatorzy nie posiadają chyba jeszcze swojej strony internetowej, zatem jedyne gdzie mogę odesłać, to profil na Facebooku: https://www.facebook.com/pulawypaintball/?fref=photo

Sierpień zdominowała największa od wielu lat susza w Polsce. Lubelszczyzna zaliczona została do grona rejonów najbardziej dotkniętych i najbardziej zagrożonych deficytem wody. Zobaczyć ten problemu można było spacerując po Poleskim Parku Narodowym, którego większość terenów to obszary wodno-błotne. Tam gdzie miały być leśne mokradła, były suche liście. Tam gdzie miały być bagna, były po prostu kępy traw. Początkowo nie zwróciliśmy na to uwagi - byliśmy tu pierwszy raz. Ale z czasem zaczęło świtać z tyłu głowy, że rośliny jakoś nie bardzo pasują do scenerii. Że wyglądają właśnie tak, jakby już chodziło się między mokradłami, tylko tych mokradeł wciąż brak. Pełne uświadomienie przyszło, gdy stanęliśmy przed tablicą informacyjną mówiącą: "tam z przodu widzisz bagno i generalnie dużo wody", a tam z przodu była zielona łąka. No, ale przynajmniej zielona. Łąki gdzie indziej były już żółte.

Przebieg trasy: ścieżka przyrodnicza "Obóz Powstańczy" (parking samochodowy) -> Wólka Wytycka -> rowerowa ścieżka edukacyjna "Mietiułka" i punkt widokowy na Durne Bagno -> następnie odbijamy w pierwszą polną drogę w prawo i idziemy nią wzdłuż kanałów wodnych do samego końca -> docierając do lasu kierujemy się na południe w stronę parkingu.

Dystans: 18,79 km

Czas: 3h 38min marszu bez postojów (średnio-szybkim tempem), z odpoczynkiem i postojami ok. 5h.

Wycieczkę proponujemy zacząć w Urszulinie w Ośrodku Dydaktyczno-Administracyjnym PPN. Sklepik z turystycznym asortymentem jest przegenialny! Ceny wprawiły nas początkowo w takie osłupienie, że aż dopytaliśmy czy na pewno nikt ich nie pomylił. Mapy granicach 3-5 zł (w górach 10-20 zł), przypinki bodaj 3 zł (w górach 5-10 zł), albumy i przewodniki nawet za kilka-kilkanaście złotych (a nie kilkadziesiąt), pocztówki za 50 gr (czyli cała kolekcja 12 autorskich pocztówek PPN za 6 zł). Do tego było dużo ulotek i materiałów darmowych. Na pytanie czemu tak tanio usłyszeliśmy: "bo nie doliczamy marży". Lubimy! :D

Budynek Ośrodka Dydaktyczno-Administracyjnego PPN w Urszulinie

Przed wycieczką mieliśmy duży problem ze znalezieniem w internecie jakiś ogólnych map Poleskiego Parku Narodowego ze szlakami, punktami widokowymi czy atrakcjami, a to co już znaleźliśmy było baaaardzo poglądowe. Zatem poniżej przedstawiamy zdjęcie mapy stojącej w wielu miejscach na terenie parku. Po kliknięciu (pojawi się w większym oknie), ściągnięciu i powiększeniu powinno być lepiej widać, choć nazwy mniejszych miejscowości będą niestety zamazane. Dlatego tym bardziej na początek polecamy wizytę w budynku PPN ;)

Początkowo nasza trasa miała wyglądać zupełnie inaczej. Chcieliśmy od ścieżki "Obóz Powstańczy" skierować się w stronę ścieżki "Perehod", gdzie było wiele stawów i punktów widokowych. Niestety już na samym początku źle skręciliśmy i skierowaliśmy się w stronę Wólki Wytyckiej. Dlatego ku przestrodze tych, którzy pierwszy raz chcą od "Obozu Powstańczego" iść gdzieś dalej - na wschód odbijają dwie drogi (widoczne na mapie) w stosunkowo niewielkiej odległości od siebie: jedna w stronę Wólki Wytyckiej jest bardzo dobrze widoczna, niezakrzaczona i w ogóle intuicyjnie wygląda jakoś jak przedłużenie "w bok", a nie "w dół"; natomiast druga prowadząca w kierunku ścieżki "Perehod" znajduje się przy samej wieży widokowej... i w ogóle jej nie zauważyliśmy. Być może była mocno zarośnięta, a być może z góry przyjęliśmy, że pierwsza jest właściwa i nie rozglądaliśmy się uważniej.

Sama ścieżka historyczno-przyrodnicza "Obóz Powstańczy" ma zaledwie 4 km długości i naprawdę warto ją odwiedzić. Na tej niedługiej, dobrze oznakowanej trasie dowiemy się trochę o otaczającej nas roślinności oraz o historii powstańców styczniowych z 1863 roku walczących z wojskami Carskiej Rosji. Miniemy m.in. Dąb Powstańców, gdzie "kozak stracił głowę", informację o pobliskich Mogiłkach Powstańczych oraz wieżę widokową na Uroczysko "Pociągi" - niegdysiejsze torfowisko, którego nazwa pochodzi prawdopodobnie od corocznych lotów tokowych słonek, zwanych "ciągami". Gdzieś przy tej wieży, jak już wcześniej wspominałam, powinna znajdować się ścieżka w kierunku "Perehodu".

Zanim zorientowaliśmy się, że źle idziemy byliśmy już za połową drogi do Wólki i stwierdziliśmy, że nie ma sensu wracać. Ta pierwsza część wycieczki obfitowała w ładne widoki, ale jakoś wyjątkowo zachwycająca nie była. Ot, pola, lasy wieś... Jezioro było widać na horyzoncie tak ledwie-ledwie. A wszelka inna woda nawet jeśli kiedyś była, to wyschła.

Wólka Wytycka zapisała nam się w pamięci jako miejscowość spokojna, niepozorna i życzliwa. Raczej nie jest to typowa, oblegana wieś turystyczna - zauważyliśmy raptem jeden lub dwa domy oferujące noclegi. Było za to sielsko-niedzielnie, a mieszkańcy zza płotów witali się z nami wesoło. Ba, śmiali się nawet, że zgubiliśmy chyba drogę, bo idziemy nie w tę stronę. No i pytali co nas do nich zagnało piechotą.

Więcej o samej wsi dowiedzieliśmy się dopiero po powrocie do domu. Osadnictwo na jej terenie ma długą historię. Ślady krótkotrwałych obozowisk pochodzą nawet sprzed 8000 - 9000 lat. Pierwsza osada powstała pod koniec XVIII wieku, a pierwszymi mieszkańcami byli prawdopodobnie smolarze i popielarze wytwarzający węgiel drzewny dla pobliskich kuźni. Wieś z czasem rozwijała się i przybywało wśród mieszkańców rzemieślników, handlarzy, czy rybaków. Później okolica obfitowała w walki zbrojne, co odbiło się na miejscowej ludności: Powstanie Styczniowe, front rosyjsko-niemiecki w I wojnie światowej, front wojny polsko-bolszewickiej, kampania wrześniowa, działalność partyzancka w czasie okupacji hitlerowskiej, a następnie w powojennej "okupacji radzieckiej", przesiedlenia... Dużo się działo. Dziś został spokój, sielskość, kolorowe przydrożne kapliczki oraz - jak piszą - coraz częściej zaglądający turyści, ceniący sobie ten klimat.

Po wyjściu z Wólki nie szliśmy do samego Łowiszowa, ale skręciliśmy wcześniej w leśna drogę na skróty. Doszliśmy do ścieżki rowerowej "Mietiułka" i odwiedziliśmy wieżę widokową na "Durne Bagno". Przy odrobinie szczęścia można tu spotkać łosia, dzika lub wilka, a z ptaków m.in. herbowego żurawia. Wiosną, gdy torf wchłonie dużą ilość wody, centralna część bagna wybrzusza się do góry tworząc kopułę. Z pewnością kiedyś to sprawdzimy ;)

Czas, który przeznaczyliśmy na wyprawę kurczył się niemiłosiernie, więc ze ścieżki rowerowej przy pierwszej sposobności skierowaliśmy się już w stronę parkingu. Szliśmy drogą wzdłuż kanału wodnego aż do samego końca, do granicy lasu. Można jeszcze mniej więcej w połowie skrócić trasę wchodząc między łąki, ale polnych ścieżek odbija kilka - pierwsza, którą wybraliśmy okazała się (na szczęście szybko) ślepym zaułkiem, a żadna kolejna nie była oznakowana. Według mapy tylko jedna z nich doprowadziłaby nas do Obozu Powstańczego. Po pierwszej porażce nie sprawdzaliśmy kolejnych, nie chcąc pobłądzić przed wieczorem. Po drodze mijaliśmy kaczki, łabędzie i bobrowe tamy, a w oddali co jakiś czas do lotu zrywały się białe ptaki. Widoki super! Ścieżka niby niepozorna, na mapie bez żadnych widokowych gwiazdek, ale oko jak najbardziej cieszy.

Złoty wieczór złapał nas na ostatniej prostej do parkingu. To co nasunęło mi się już w samochodzie - nasz Poleski Park Narodowy jest chyba niedoceniany turystycznie... Pomijając poboczne Wytyczno, do którego mało kto trafia, to nawet Urszulin nie wyglądał jak typowe turystyczne miasteczko w letnim sezonie. Zupełnie inaczej wspominamy Białowieżę, czy miejscowości w pobliżu górskich Parków Narodowych. A szkoda, bo jest u nas co podziwiać i gdzie zażywać świeżego powietrza.